Riforma: Att dwar il-Condominia

L-Att dwar il-Condominia tal-1997 wera bil-provi li kien biċċa leġiżlazzjoni importanti, aktar u aktar peress li f’dawn l-aħħar 15-il sena kien hemm influss fl-iżvilupp urban madwar Malta u Għawdex. Dan jista’ jiġi enfasizzat minn dejta riċenti miġbura li tispjega li l-għadd ta’ condominia u amministraturi rreġistrati sat-3 ta’ Diċembru 2020 jammonta għal total ta’ 3,828. L-ewwel reġistrazzjoni tmur lura għal aktar minn 18-il sena ilu, fil-15 ta’ Frar 2002. (jiġifieri, rata ta’ reġistrazzjoni annwali ta’ 213).

L-Atti XVI tal-2001, IX tal-2004  u l-Avviżi Legali 181 tal-2006 u 425 tal-2007 emendaw biss il- Kapitolu 398 (l-Att dwar il-Condominia) b’mod  de minimis, mingħajr bidla sostanzjali.  Kif inhu bħalissa, l-Att tal-Condominia għad għandu lakuni li għandhom jiġu indirizzati malajr kemm jista’ jkun, peress li ħafna Maltin u Għawdxin għandhom tendenza jgħixu f’appartamenti. Dan l-aħħar fatt huwa aktar rilevanti għal dawn l-aħħar għaxar snin, li raw bidla fl-iskyline ta’ Malta li mistennija tkompli tinbidel fil-futur prevedibbli.

Dan li ssemma hawn fuq jimxi id f’id ma’ ekonomija dejjem tikber, u l-ħolqien ta’ niċeċ ekonomiċi ġodda li Malta sfruttat matul dawn l-aħħar snin (per eżempju, il-logħob tal-azzard remot u s-servizzi finanzjarji). Minkejja dan, ma nistgħux ninjoraw il-fatt li l-ispazju urban huwa limitat, il-bini għoli qed  ikompli jiżdied fid-dawl ta’ dak li  jitqies bħala suq ibbażat fuq l-industrija.

Bil-promulgazzjoni tal-Att dwar il-Condominia, inħoloq ir-rwol importanti tal-amministratur tal-condominia. L-amministraturi huma marbuta bil-liġi li jirreġistraw lilhom infushom mar-Reġistru tal-Artijiet u jżommu r-Reġistratur tal-Artijiet aġġornat b’kull żvilupp fir-rigward tal-ħatra tagħhom. B’dan l-iżvilupp inħolqot niċċa ġdida fl-industrija tax-xogħol, u l-amministrazzjoni ta’ blokok ta’ appartamenti u condominia saret il-professjoni full-time għal għadd sinifikanti ta’ individwi. Dan l-iżvilupp min-naħa tiegħu ħoloq lakuni ġodda dwar x’għandu jsir biex jiġu rregolati individwi u kumpaniji speċifiċi li l-ambitu jew il-professjoni ewlenin tagħhom huma li jamministraw il-proprjetà immobbli, b’mod speċifiku l-condominia.

Il-Leġiżlazzjoni

L-appartamenti fi blokok u torrijiet ta’ spiss ikunu proprjetà ta’ individwi  differenti, filwaqt li l-partijiet komuni li jappartjenu għal dawn il-blokok (li normalment jinkludu l-bieb tad-dħul, il-lobby, it-taraġ, il- liftijiet u l-bjar) ikunu proprjetà ta’ dawk l-istess sidien ta’ unitajiet permezz ta’   sehem li ma jinqasamx (pro-rata). Dritt ta’ użu tal-partijiet  komuni msemmija huwa ta’ użanza, iżda fl-aħħar mill-aħħar dan kollu jiddependi mill-ftehim milħuq bejn l-iżviluppatur u s-sidien tal-unitajiet differenti.

Il-forum ewlieni fejn jittieħdu d-deċiżjonijiet huwa l-laqgħa tal-condominia. Din tirreferi għal-laqgħa tas-sidien ta’  kull unità separata fejn jiddiskutu u jesprimu l-opinjoni  tagħhom dwar kwistjonijiet li jikkonċernaw il-partijiet komuni u jiddeċiedu billi jivvutaw dwar id-deċiżjonijiet.